काठमाडौं, असार २०- पछिल्ला केही वर्षयता नेपालका विभिन्न भूभागमा ‘नैरोबी फ्लाइ’ नामक किराको संक्रमण देखा पर्न थालेको छ । विशेषगरी गर्मी तथा वर्षायामसँगै यो किराको संक्रमण दर तीव्र हुने गरेको पाइएको छ । सामान्य देखिने यो किराको छालामा विषाक्त प्रभाव पर्ने हुँदा सावधानी नअपनाएमा गम्भीर छालाजन्य समस्या उत्पन्न हुनसक्ने चिकित्सकहरूले बताएका छन् ।
के हो 'नैरोबी फ्लाइ'?
वैज्ञानिक रूपमा Paederus beetle भनिने यो कीरा आकारमा सानो, रंगमा रातो र कालो हुन्छ । यो कीराले मानिसलाई टोकेर हैन, छालामा बसेर मिचिँदा त्यसको शरीरबाट निस्कने विषाक्त पदार्थले छालामा क्षति पुर्याउँछ ।
संक्रमण कसरी हुन्छ?
विशेषज्ञहरूका अनुसार यो कीराले छालामा सिधै असर गर्दैन । तर, छालामा बसेको अवस्थामा मानिसले थिचेमा किराबाट निस्कने रासायनिक पदार्थ पेडरिन को प्रभावले छालामा जलन, रातोपन, डाबर जस्ता घाउ तथा कहिलेकाहीँ ज्वरो, वान्ता र जोर्नी दुख्ने लक्षण देखिन सक्छन् ।
संक्रमण भएको १२ घण्टादेखि ४८ घण्टाभित्र लक्षण देखिन सक्छन्, र संक्रमित ठाउँमा चिलाउने, पोल्ने र बिस्तारै फोका आउने लक्षण विकसित हुनसक्छ ।
प्रभावित क्षेत्र
यो कीराको संक्रमण खासगरी तराई तथा पहाडी क्षेत्रका गर्मी तथा न्यानो मौसम भएका भूभागमा देखिएको छ ।
झापा, मोरङ, सुनसरी, बाँके, बर्दिया लगायतका जिल्लाका साथै काठमाण्डौं उपत्यका र म्याग्दी जिल्लामा समेत यसको प्रभाव देखिन थालेको छ ।
कसले बढी जोखिममा हुन्छ?
- खेतबारीमा काम गर्ने कृषक
- बालबालिका
- संवेदनशील छालाका व्यक्तिहरू
- रातिको समयमा खुला झ्याल/ढोका भएका घरमा सुत्नेहरू
बच्ने उपायहरू
- राति सुत्दा झुल प्रयोग गर्ने र झ्याल/ढोका बन्द राख्ने
- लामो बाहुला भएको कपडा लगाउने
- किरा देखिएमा मिच्न नहुने, फुकेर हटाउने
- छालामा परेमा तुरुन्तै साबुन पानीले सफा गर्ने
- संक्रमित अंग नछुने, आँखा वा मुखबाट टाढा राख्ने
- गम्भीर लक्षण देखिएमा नजिकको स्वास्थ्य संस्थामा सम्पर्क गर्ने
उपचार के हो?
संक्रमण प्रारम्भिक अवस्थामा नै पहिचान गर्न सकेमा साधारण एन्टिसेप्टिक लगाउने, चिसो पट्टि राख्ने, र लक्षण अनुसार औषधि सेवन गर्दा निको हुन सक्छ । तर, घाउ गहिरो वा अन्य प्रणालीगत असर देखिएमा छाला विशेषज्ञ वा चिकित्सकको परामर्श आवश्यक हुन्छ ।
नेपालमा गर्मीयाम र वर्षायामसँगै देखिने नयाँ संक्रमणका रूपमा 'नैरोबी फ्लाइ' को असर विस्तार हुँदै गएको देखिन्छ । सामान्य सावधानी, सरसफाइ र जनचेतनाका माध्यमबाट यसबाट हुने सक्ने स्वास्थ्य समस्याबाट सजग रहन चिकित्सकहरूले आह्वान गरेका छन् ।
अहिले नैरोबी फ्लाइ महामारीका रूपमा फैलिएको छैन, तर समयमै जानकारी, रोकथाम र उपचार गरिएमा यो समस्याबाट सजिलै जोगिन सकिन्छ ।
