रुकुम पश्चिम, असार १५- रुकुम पश्चिमको बाँफीकोट गाउँपालिका २ की ४० वर्षीया नन्दकला खड्का खत्रीलाई गम्भीर स्वास्थ्य समस्या आएपछि नेपाली सेनाको हेलिकप्टरमार्फत उद्धार गरी सघन उपचारका लागि सुर्खेत पठाइएको छ। ‘राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रम’ अन्तर्गत सोमबार दिउँसो उद्धार गरिएको हो।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय, रुकुम पश्चिमका सूचना अधिकारी तथा प्रहरी निरीक्षक ऋषि पाठकका अनुसार नन्दकलाको पाठेघरको नलीमा गर्भ बसेको थियो। चिकित्सकीय भाषामा "एक्टोपिक प्रेगनेन्सी" भनिने यो अवस्थामा गर्भाशयको बाहिरी भागमा गर्भ बस्दा नली च्यातिने सम्भावना रहन्छ। नन्दकलामा पनि बच्चा हुर्कँदै जाँदा पाठेघरको नली फुटेपछि आन्तरिक रक्तश्राव भएको थियो। अवस्था जटिल भएपछि उनलाई तत्काल बाँफीकोटबाट जिल्ला अस्पताल रुकुम पश्चिममा पुर्याइएको थियो।
जिल्ला अस्पतालमा भर्ना गरिएपछि तत्काल शल्यक्रिया गरी आन्तरिक रक्तश्राव नियन्त्रण गर्ने प्रयास सफल भएको अस्पतालका निमित्त स्वास्थ्य सेवा व्यवस्थापक डा। महेश चौलागाईंले जानकारी दिए। “उहाँको जीवनरक्षा गर्न तत्काल शल्यक्रिया गरियो,” उनले भने, “तर सघन उपचार आवश्यक भएकाले थप व्यवस्थापनका लागि सुर्खेत रेफर गरिएको हो।”
उनका अनुसार शल्यक्रियापछि बिरामीको अवस्था केही स्थिर भए पनि रक्तश्राव र कमजोरीका कारण थप उपचारका लागि भेन्टिलेसन सुविधा उपलब्ध हुने अस्पताल चाहिएको थियो।
हेलिकप्टर उद्धारः जीवन रक्षाका लागि राज्यको भूमिका
नन्दकलालाई सुर्खेत पुर्याउन नेपाली सेनाको हेलिकप्टर प्रयोग गरिएको हो। यो उद्धार कार्य ‘राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रम’ अन्तर्गत गरिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ। उक्त कार्यक्रम अन्तर्गत दुर्गम तथा जोखिमपूर्ण अवस्थामा परेका महिलालाई तत्काल उद्धार गरी उच्चस्तरीय स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्ने व्यवस्था गरिएको छ।
दुर्गम पहाडी भूगोल, खराब सडक सञ्जाल, र उपचार सुविधा अभावले रुकुम पश्चिममा स्वास्थ्य सेवा पुग्न कठिन रहेको अवस्थामा यस्तो उद्धार समयमै हस्तक्षेप गरेर ज्यान बचाउने उदाहरण भएको स्थानीय स्वास्थ्यकर्मीहरू बताउँछन्।
स्थानीय संयोजन र समन्वयले सफल भयो उद्धार
उद्धार सफल बनाउन स्थानीय जनप्रतिनिधि, स्वास्थ्यकर्मी, प्रहरी प्रशासन र नेपाली सेना बीचको तिव्र समन्वय निर्णायक भएको बताइएको छ। समयको संवेदनशीलता बुझ्दै सबै निकायहरूले सहयोग पुर्याउँदा बिरामीलाई समयमै उचित उपचारमा पठाउन सकिएको हो।
बाँफीकोट गाउँपालिका–२ का एक स्थानीय शिक्षकले भने, “दुर्गम गाउँबाट यति छिटो उद्धार हुनु आफैंमा असाधारण कुरा हो। नेपाली सेना र स्वास्थ्यकर्मीको तत्परताले आज एउटा जीवन जोगियो।”
राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रम स् दुर्गम महिलाको जीवनदायिनी योजना
स्वास्थ्य मन्त्रालय मातहत सञ्चालनमा रहेको ‘राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रम’ले देशका दुर्गम क्षेत्रमा रहेका महिलाहरूको स्वास्थ्य सुरक्षाका लागि हेलिकप्टरमार्फत आपतकालीन उद्धार सुविधा उपलब्ध गराउँदै आएको छ। रुकुम, डोल्पा, बाजुरा, मुगु, हुम्ला जस्ता जिल्लामा यो कार्यक्रम जीवनदायिनी प्रणालीको रूपमा स्थापित भइरहेको छ।
रुकुम पश्चिमकी नन्दकला खड्का खत्रीको सफल उद्धारले पुनः एकपटक समयमै उपचार, समन्वित प्रयास, र सरकारी कार्यक्रमको प्रभावकारी कार्यान्वयन हुँदा ज्यान जोगाउन सकिने तथ्य प्रमाणित गरेको छ। दुर्गम भेगमा स्वास्थ्य पहुँच अझै चुनौतीपूर्ण भए पनि यस्ता उद्धार कार्यक्रम र आपतकालीन संयन्त्रले आशाको किरण जगाइरहेका छन्।
स्रोत अभाव, पहुँचको कठिनाइ र पूर्वाधारका सीमितताबीच पनि उद्धार गरिएको यो घटनाले राज्यले लिएका स्वास्थ्यसम्बन्धी पहलकदमीले मानव जीवन रक्षा गर्न सक्ने शक्ति राख्छ भन्ने सन्देश दिएको छ।
